بارنامه دریایی یکی از مهمترین اسناد حمل و نقل دریایی است. به طور کلی در حال حاضر حمل دریایی بار یکی از پرکاربردترین روش حمل بار در سرتاسر جهان به شمار می رود. این روش مزیت های خاصی دارد.
بارنامه دریایی سندی است که توسط صاحب کشتی یا شرکت کشتیرانی یا نماینده آنها پس از اینکه محموله در کشتی بارگیری شد, امضاء و تحویل صاحب کالا یا فرستنده کالا داده می شود. این سند موید آن است که کالا در کشتی مشخصی به مقصد معینی بارگیری شده است.
کلیه شرایط حمل در بارنامه ذکر می گردد. از جمله نام بندر بارگیری و تخلیه، نام کشتی، مشخصات بار از قبیل وزن و حجم و نوع کالا، تعداد نگله ها، تاریخ حمل کشتی و اینکه کرایه حمل قبلا پرداخت شده یا در مقصد پرداخت خواهد شد، در بارنامه ذکر می گردد. بارنامه قرارداد حمل کالا نیست ولی حاکی از آن است که قراردادی جهت حمل کالا منعقد و یا موافقت جهت حمل محموله قبل از صدور بارنامه بعمل آمده است.
بارنامه دریایی توسط صاحب یا صاحبان کشتی یا نماینده آنها امضاء می گردد. بنابراین درصورتیکه شرایط حمل در بارنامه با قرارداد حمل مطابقت ننماید و یا اینکه شزایط غیر متعارفی در بارنامه ذکر شده باشد که صاحب کالا (فرستنده کالا) از آن بی خبر و یا متوجه آن نشده باشد صاحب کالا (فرستنده کالا) می تواند خواستار حذف آن شرایط شده و یا در صورتیکه فرصت باقی باشد محموله خود را از شرکت حمل کننده پس گرفته و یا دستور بازگشت کالا به مبدا را اعلام نماید.
بطور خلاصه بارنامه (دریایی) عبارت است از:
1- شرح مشخصات کامل محموله و شرایط حمل و سند رسید کالا.
2- بارنامه سند مالکیت کالا و قابل انتقال می باشد. و ممکن است قبل از رسیدن به مقصد نهایی در مورد محمولات خاصی چندین بار پشت نویسی و امضاء شده و به مالکیت افراد متعدد درآید.
3- بارنامه در شرکت کشتیرانی لاینر (Liner) نشانگر وجود قرارداد حمل بین صاحب کالا (فرستنده کالا) و شرکت کشتیرانی است و در مورد کشتی چارتر (Charter)، اجاره ای، بارنامه رسید و سند مالکیت کالا بشمار می رود و قرارداد حمل، چارتر پارتی (Charter Party) می باشد.
همانطور که اشاره کردیم، بارنامه دریایی سندی است که توسط شرکت حمل و نقل دریایی یا نماینده قانونی وی پس از دریافت کالا و اطمینان از پرداخت هزینه‌های واردات دریایی بار صادر می‌شود. جزئیات کالا و فرستنده محموله از جمله مواردی هستند که در بارنامه درج می‌شوند و با امضای برگه توسط فرمانده کشتی، تحویل محموله به مقصد مورد نظر تعهد می‌شود. این سند همچون سایر مدارک مورد نیاز ترخیص کالا از گمرک از اهمیت بسیاری برخوردار است و لازم است با دقت زیادی تنظیم شود. موارد درج شده در بارنامه دریایی عبارتند از:
سازمان بین المللی دریانوردی به اختصار (IMO) به عنوان یک مرجع قانونگذار در همه کشورها الزامات، ضوابط و قوانین مختلف حمل و نقل دریایی را وضع کرده است. کشورهایی که می‌خواهند از طریق آب های بین المللی به تجارت بپردازند و فعالیت واردات دریایی بار و یا صادرات انجام دهند باید عضو رسمی سازمان بین‌المللی دریانوردی باشند.
در غیر این صورت حمل و نقل دریایی آنها با محدودیت ها و مشکلات زیادی همراه خواهد بود. اگر شما نیز با حمل و نقل دریایی سر و کار دارید باید اطلاعات خود را درباره اسناد حمل و نقل دریایی از جمله بارنامه دریایی افزایش دهید. قبل از آن شما را با چند نمونه از رایج ترین اصطلاحات بارنامه دریایی آشنا می کنیم.
در یک عبارت کلی به جابجایی کالا از کشور مبدا به کشور مقصد که مطابق با قوانین سازمان بین المللی دریانوردی انجام می شود حمل و نقل دریایی می گویند.
وظیفه جابجایی و مسئولیت انتقال کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر بر عهده شرکت های حمل و نقل می‌باشد که یا به صورت دولتی و یا خصوصی فعالیت می کنند و تمام فرایند انتقال کالا را به صورت فورواردی انجام می دهند.
این سند حاکی از آن است که در هنگام حمل کالا از مبدا تا مقصد وسیله حمل تغییر نکند. یعنی کالا به صورت مستقیم و تنها با کشتی به اسکله مقصد برسد. در برخی از مواقع کالاها در کشور ثالث مجددا بارگیری شده و از طریق زمینی یا هوایی به مقصد نهایی می‌رسند که با امضای این سند دیگر این اتفاق نخواهد افتاد.
برخلاف بارنامه مستقیم، بارنامه سراسری شرایط دیگری دارد. اگر کالا با چندین کشتی و وسیله نقلیه جابه‌جا شود، در چنین شرایطی بارنامه سراسری صادر می‌شود و به نوعی دست فورواردر باز است. تنها شرطی که برای این شیوه حمل در نظر گرفته شده، آن است که اولین وسیله حمل باید کشتی باشد.
اگر طرفین قرارداد تصمیم بگیرند که بار از طریق کشتی اجاره‌ای و به صورت دربست و کامل جابه‌جا شود، بارنامه چارتر برای آن نوشته می‌شود. در چنین شرایطی کلیه ظرفیت کشتی برای یک مشتری خواهد بود و هیچ محموله متفرقه‌ای حمل نمی‌شود. ذکر این نکته ضروری‌ست که بارنامه چارتر سند مالکیت کالا نیز محسوب می‌شود و به نوع قرارداد آن نیز چارتر پارتی (Charter Party) می‌گویند.
این سند برای آن دسته از کشتی‌هایی صادر می‌شود که از برنامه حرکتی مشخص تبعیت کرده و دارای قوانین مخصوص به خود هستند. نرخ و اصول این نوع از کشتی‌ها با سایر کشتی‌های باربری کاملا متفاوت است. البته، هزینه ارسال بار از این طریق کمی گران است.
یک سند حمل مرکب می باشد که به وسیله فیاتا برای استفاده عاملین حمل و نقل (Forwarder) بین المللی که به عنوان عاملان حمل و نقل مرکب عمل می کنند تنظیم شده است.
این بارنامه یک سند قابل معامله است (مگر آنکه بر روی آن عبارت غیر قابل معامله ذکر شود) که توسط اتاق بازرگانی بین المللی مورد تایید قرار گرفته است. عامل حمل و نقل صادر کننده بارنامه نه تنها مسئولیت تحویل کالا را در مقصد به عهده دارد بلکه مسئول کلیه حمل کنندگان و اعمال اشخاص ثالثی است که در حین حمل و نقل بوسیله او به کار گرفته می شوند.
بارنامه‌های دریایی از نظر موقعیت، تعداد وسیله حمل، نوع خدمات و غیره دارای انواع مختلف دیگری نیز هستند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل تحویل گرفته شده و در کشتی بارگیری شده است. بر روی چنین بارنامه ای عبارت «Shipped» یا «On Board» قید می شود.
نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل، برای حمل دریافت شده اما بارگیری نشده است. در عمل، بانکها از قبول چنین بارنامه ای خودداری می کنند مگر اینکه در قرارداد بین خریدار و فروشنده، اعتبار آن مورد پذیرش واقع شود.
بارنامه دریایی تمیز به این معناست که هنگام تحویل کالا توسط فورواردر هیچ بندی در سند که به معیوب بودن یا نبودن آن اشاره کرده باشد، وجود ندارد. این سند به بارنامه تمیز یا بی قید و شرط معروف است. البته، تمام بارنامه‌ها باید این بند را در محتویات خود قید کنند، در غیر این صورت از ارزش قانونی ساقط می‌شوند.
این سند نقطه مقابل سند مخدوش است؛ به گونه‌ای که صراحتا به معیوب بودن یا نبودن کالا اشاره شده است. این سند نزد تمام ارگان‌های حقوقی و بانکها مورد تایید است. توجه داشته باشید که حتما در تمام بارنامه‌های که از شرکت‌های حمل و نقل دریافت می‌کنید، این بند را در سند قید کنید.
بارنامه دریایی ترانسشیپ نیز از لحاظ محتویات شبیه به بارنامه مستقیم است. یعنی کالاها صرفا از طریق دریا جابجا شده و از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می‌شود. همچنین، تمامی مقاصدی که کشتی در آنجا توقف خواهد کرد نیز در سند قید می‌شود.
بارنامه دریافتی می‌تواند بلافاصله پس از دریافت کالا توسط حمل کننده پس از انجام مراحل ترخیص لازم از گمرک صادرات کشور صادرکننده، برای حمل کننده صادر شود. در واقع کالا توسط متصدی حمل دریافت شده اما بارگیری نشده.
همه صادرکنندگان به بندر یا فرودگاه نزدیک نیستند. در واقع کارخانه یا محیط کار بیشتر صادرکنندگان محصور در خشکی هستند. بنابراین دولت‌ها اقدام به تاسیس گمرک‌هایی در دل خشکی و نقاط مرکزی کشورهایشان کرده‌‌اند تا فرآیند صادرات برای اشخاص تسهیل شود؛ بنابراین، اگر مکان صادرکننده از بندر بارگیری دور باشد، می‌تواند محموله را برای تکمیل تشریفات لازم صادراتی به نزدیکترین ایستگاه حمل و نقل کانتینری (CFS) منتقل کند. در صورت حمل محموله از CFS، کالا پس از ترخیص از گمرک از این ایستگاه به نزدیکترین بندر دریایی منتقل می‌شود.
پس از اتمام این تشریفات گمرکی صادراتی توسط فرستنده، لاین دریایی کالا را در محل صادرکننده می‌پذیرد و بارنامه را صادر می‌کند. در اینجا حمل کننده بار را از طریق جاده‌‌ای یا ریلی به نزدیکترین بندر دریایی منتقل می‌کند و از طریق دریا به مقصد نهایی می‌رساند.
در اینجا شرکت حمل کننده با استفاده از دو یا چند روش حمل و نقل بین بندر دریافت کالا و مقصد نهایی، بار را جابجا می‌کند. بنابراین، اگر شرکت حمل کننده از دو یا چند روش حمل و نقل استفاده کند، فرستنده بار بارنامه مرکب دریافت می‌کند.
در صنعت حمل و نقل دریایی اصطلاحات زیادی وجود دارد که بهتر است با رایج‌ترین آنها آشنا باشید زیرا این اصطلاحات در بسیاری از بارنامه های دریایی به کار می روند و اگر با آن ها آشنایی نداشته باشید، قادر به درک، ارزیابی یا نوشتن یک بارنامه دریایی مناسب نخواهید بود. برخی از این اصطلاحات حمل و نقل دریایی به شرح زیر می‌باشد:
این اصطلاح در واقع شامل پاداش به شرکت‌هایی می‌شود که زودتر از موعد تحویل بارها را به مقصد برسانند. معمولا، طرفین قرارداد پس از اینکه یک زمان تقریبی برای تحویل کالا به مقصد تعیین کردند، می‌توانند در قرارداد خود به این موضوع اشاره کنند که در صورت تحویل سریع کالا، پاداشی به فورواردر تعلق گیرد.
طرفین می‌توانند در بارنامه دریایی خود به این موضوع اشاره کنند که در صورت معطل شدن کشتی هنگام بارگیری، صاحب کالا موظف است خسارت دیرکرد در بارگیری را پرداخت کند.
این اصطلاح اشاره به تمام ظرفیت موجود در کشتی دارد. فضاهایی نظیر موتورخانه، عرشه، کابین مسافران، کابین خدمه، انبار و غیره که همگی به GRT شناخته می‌شوند.
معمولا، در بارنامه دریایی به ظرفیت کشتی برای بارگیری اشاره می‌شود. هیچ شرکتی حق ندارد کالا را بیش از ظرفیت کشتی بارگیری کند. در غیر این صورت هر دوی طرفین قرارداد جریمه خواهند شد. این ظرفیت بر حسب تن است.
فاس (FAS) به معنی تحویل محموله در کنار کشتی است؛ به گونه‌ای که پس از تحویل کالا توسط فروشنده به فورواردر تمامی مسئولیت‌ها و جبران خسارت‌های احتمالی از روی دوش او بر داشته می‌شود.
فوب (FOB) به این معناست که تمامی مسئولیت‌های فروشنده در قبال کالا زمانی به پایان می‌رسد که او محموله را بر روی عرشه کشتی در مبدا تعیین شده بارگیری کند. این موضوع در بارنامه دریایی حتما باید قید شود تا فورواردر در جریان تمام امور قرار بگیرد. در غیر این صورت شرکت تحویل گیرنده هیچ مسئولیتی در قبال این موضوع بر عهده نخواهد گرفت.
دوشنبه, 05 تیر 1402
یکشنبه, 21 خرداد 1402
شنبه, 13 خرداد 1402
شنبه, 30 اردیبهشت 1402
شنبه, 30 اردیبهشت 1402
شنبه, 30 اردیبهشت 1402
© کلیه حقوق برای دریا تجارت ایمان محفوظ است.
طراحی سایت توسط شرکت ساپرن
نظرات (0)
اولین نفری باشید که نظر میدهید!